Uit de ouderen- en volwassenmonitor die de GGD elke vier jaar afneemt bij zelfstandig wonende bewoners blijkt dat 16% van de 65-plussers in de laatste drie maanden voorafgaand aan het onderzoek is gevallen. Bij het toenemen van de leeftijd neemt ook het risico op vallen toe. Van de 75-plussers is dit percentage 21% en bij 85-plussers 28%. Bij ouderen met dementie kan het percentage vallers oplopen tot 66% (bron: UMC Utrecht). Een deel van de ouderen valt meerdere keren per jaar. Ondanks deze hoge cijfers is er waarschijnlijk toch nog een onderschatting van de problematiek, omdat de meeste valincidenten zonder letsel niet gemeld worden. Ook erkennen ouderen zelf vaak niet het hoge risico dat zij lopen om te vallen, en zijn zij zich nog onbewust van de grote gevolgen van een val zoals verlies van zelfstandigheid en traag herstel bij bijvoorbeeld een heupfractuur.

Sinds 2011 is er in de regio Nijmegen een Integrale aanpak valpreventie ontwikkeld door GGD Gelderland-Zuid en ZZG zorggroep (thuiszorg). Dit is tot stand gekomen dankzij subsidie van ZonMw (Preventiekracht Dichtbij Huis), tijdelijke bijdragen van een aantal gemeentes, VGZ en eigen bijdragen van de GGD en de ZZG.

Bij vallen spelen diverse factoren een rol:

• het gebruik van medicatie
• moeilijk lopen en bewegen
• slecht zien
• duizeligheid
• obstakels binnen en buiten.

Via een integrale aanpak valpreventie probeert GGD Gelderland-Zuid het risico op vallen te verkleinen en het aantal valongevallen in Gelderland-Zuid terug te dringen. Dit gebeurt in samenwerking met diverse partners in de wijk:

• thuiszorg
• wijkverpleegkundige
• huisarts
• apotheker
• fysiotherapeut
• ergotherapeut
• judobond
• dansschool
• ouderenadviseur Welzijn
• ouderenbond
  

Voor zowel fitte, vitale ouderen als de meer kwetsbaren is er een divers aanbod aan activiteiten: voorlichtingsbijeenkomsten, dansworkshops, valpreventietrainingen, beweegstimulerende activiteiten, rollatorkeuringen- en trainingen. Professionals worden geschoold om het risico op vallen bij senioren vroeg te signaleren.

• Een regionale infrastructuur (projectleiding, een handleiding, PR materiaal met webshop, uitleenpunten materialen, jaarlijkse valpreventiemaand, digitale nieuwsbrief, kennisuitwisseling voor professionals);
• 12 lokale werkgroepen met een samenwerkingsstructuur van diverse relevante ketenpartners zoals welzijnsorganisaties, vrijwillige woon/veiligheidsadviseurs, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, wijkverpleegkundigen, gemeentes, seniorenorganisaties, sport/beweegclubs, GGD;
• Een breed, samenhangend aanbod van activiteiten voor diverse doelgroepen senioren: informatie bijeenkomsten, valtrainingen, rollatoractiviteiten;
• Diverse pilots rondom nieuwe interventies zoals screening o.b.v. medicatie en een (e)bike training;
• Intensieve samenwerking met VeiligheidNL en het regionaal valpreventie netwerk Nijmegen (RVNN);
• Afstemming met zorg- & welzijnsorganisaties en seniorengeledingen.

Randvoorwaarden voor deze aanpak 

• Startbudget, projectbudget, budget voor uitvoering valpreventie-interventies.
• Commitment van lokale partijen om deel te nemen aan de werkgroepen.
• Communicatie-platform dat te raadplegen is voor inwoners in de gemeenten.

Succesfactoren
Door de infrastructuur en de samenwerking met lokale werkgroepen wordt het thema valpreventie in de regio effectief onder de aandacht gebracht en gehouden.

Aandachtspunten
Een aandachtspunt is dat je in de lokale werkgroep ook te maken hebt met uitvoerders. Het is daarom belangrijk er voor te waken dat uitvoerders het eigen belang voorop stellen. Streef een integrale aanpak na waarin alle partijen binnen hun eigen werk bijdragen aan valpreventie-interventies.