Bij de motivatie van ouderen voor valpreventie kunnen verschillende factoren een rol spelen: 

• Persoonlijke factoren: houding en overtuigingen op het gebied van bewegen, persoonlijke gezondheid, angsten, pijn en zelfvertrouwen. 
• Programmafactoren: kenmerken van het valpreventieprogramma zoals inhoud, duur, intensiteit en de vaardigheden van de instructeur. 
• Omgevingsfactoren, zoals invloed en steun van naasten en leeftijdsgenoten, en de toegankelijkheid van de cursuslocatie. 
  
  

Voordat ouderen bereid zijn om te beginnen met valpreventie is het van belang dat ze geïnteresseerd zijn en een positieve houding hebben. Informatie en argumenten zijn niet voldoende. Veel ouderen onderschatten hun eigen valrisico: vallen hoort nu eenmaal bij het ouder worden, vinden zij. Daarnaast kan er ook sprake zijn van weerstand tegen beïnvloeding (‘Dat bepaal ik zelf wel’), scepsis (‘Is dat nodig?’) of gewoon weerstand tegen verandering. 

Belangrijke aandachtspunten in deze fase: 

• Kies voor positieve communicatie: gebruik positieve woorden als ‘mobiel’ en ‘zelfstandig blijven’ in plaats van nadruk te leggen op risico’s en de vervelende gevolgen van vallen. Ambassadeurs en succesverhalen van andere ouderen kunnen hierbij helpen. 
• Wees duidelijk: vertel duidelijk over de activiteiten, begeleiding, duur, kosten, locatie enzovoort. Hou het simpel. Illustraties kunnen daarbij helpen. 
• Geef zorgprofessionals een actieve rol: advies wordt vaker opgevolgd van iemand die als een deskundige wordt gezien. 
• Neem praktische barrières weg: zorg voor een vertrouwde locatie in de buurt die goed bereikbaar is en bied een programma aan in kleine, overzichtelijke stapjes. Probeer financiële drempels zo veel mogelijk weg te nemen (bijvoorbeeld met subsidies of vergoedingen). 
• Maak het leuk: plezier is een belangrijke motivator. Gebruik voor de werving bijvoorbeeld een spel over valpreventie, een rollatorcheck of testjes die inzicht geven in het functioneren van ouderen. 
• Bied keuzemogelijkheden: veel ouderen zijn allergisch voor ‘moeten’. Met het benadrukken van keuzevrijheid neem je weerstand weg. 

Goede intenties leiden niet automatisch tot acties. Daarvoor is een concreet plan nodig dat duidelijk maakt wat ouderen precies gaan doen en hoe dat praktisch geregeld wordt.  

Belangrijke aandachtspunten in deze fase: 

• Peil de motivatie: de start van valpreventie is een belangrijk moment om de motivatie en verwachtingen van ouderen te peilen. Op basis daarvan stel je gezamenlijke doelen en een planning vast. Voor deze peiling kun je Motivational Interviewing
  Motivational interviewing is een gesprekstechniek om gedrag te veranderen. Bij deze methode wordt motivatie om te veranderen niet van buitenaf opgelegd maar uitgelokt bij de cliënt.
  gebruiken. 
• Bied sociale steun: ouderen vinden het fijn om iets te ondernemen met bekenden of om ergens te komen waar ze al mensen kennen. Dit kan bijvoorbeeld door deelnemers uit te nodigen een vriend/vriendin mee te nemen, partner/familie/buren te informeren met een brochure of flyer, gezamenlijk vervoer te organiseren en tijd te nemen voor koffiemomentjes tijdens de cursus. 
• Bied actieve begeleiding: betrek zorgverleners die aandacht en waardering hebben voor de inspanningen van ouderen. Dit draagt bij aan het opvolgen van adviezen. Zet bijvoorbeeld een casemanager in die de deelnemers persoonlijk begeleidt. 
• Bevorder ‘self-management’: het werkt motiverend als ouderen invloed hebben op de vraag hoe, waar en wanneer ze hun oefeningen uitvoeren. Gebruik bijvoorbeeld een beweegdagboek, app of exergame
  Een exergame is een ‘exercise’-game: een beweegspel met doelen, spelregels en feedback.
  .  

Voor valpreventieve beweegprogramma’s geldt dat het effect alleen beklijft als deelnemers oefeningen blijven doen. Na afloop van een cursus is het belangrijk eventuele drempels weg te nemen, ouderen te ondersteunen en terugval te voorkomen.  

Belangrijke aandachtspunten in deze fase: 

• Bevorder ‘self-management’: net als in fase 2 kan het in deze fase motiverend werken als ouderen invloed hebben op de vraag hoe, waar en wanneer oefeningen worden uitgevoerd. Gebruik bijvoorbeeld een beweegdagboek, app of exergame.  
• Gebruik dagelijkse routines: vraag deelnemers om balans- en krachtoefeningen te integreren in dagelijkse bezigheden. Zo kosten oefeningen minder extra tijd en worden ze steeds meer een gewoonte. 
• Bied sociale steun: het is voor ouderen makkelijker om oefeningen te blijven doen als zij als groep verder gaan naar een vervolgaanbod. Betrek naasten door hen te informeren over de vorderingen en hen uit te nodigen om mee te doen. 
• Besteed aandacht aan terugval: besteed al tijdens de valpreventiecursus aandacht aan risicosituaties voor terugval, zoals het verlies van een familielid en veranderingen in de gezondheid. Bedenk daar samen met de deelnemers oplossingen voor. 
• Monitoring en follow-up: gebruik follow-upmomenten om te monitoren of deelnemers adviezen opvolgen, en om oefeningen en doelen bij te stellen zodat ze voldoende uitdaging blijven bieden. Apps kunnen het monitoren en motiveren (op afstand) makkelijker maken. 
• Schenk aandacht aan vervolgaanbod: je maakt de overgang naar vervolgaanbod makkelijker en aantrekkelijker als je deelnemers al tijdens de valpreventiecursus in contact brengt met aanbieders. 

Om je te helpen om ouderen te motiveren voor valpreventie, vind je hieronder een overzicht van tools en tips. Bij elk onderdeel zie je de bijbehorende fase van motivatie. 

Alle fases:
Handreiking: Zo motiveer je ouderen voor valpreventie 
Weerstanden en motieven verschillen van persoon tot persoon? Hoe motiveer je ouderen? Wat werkt bij wie? In de handreiking lees je hier mee over.

E-learning: Ouderen motiveren voor valpreventie
In de e-learning komen op een interactieve manier de weerstanden en motieven van ouderen voor valpreventie aan bod. Accreditatie voor de e-learning is aangevraagd

Fase 1:
Toolkit Zo ga je in gesprek over valrisico's
De toolkit bevat een stappenplan waarmee je ouderen helpt om te beginnen met valpreventie. De toolkit gebruikt technieken voor gedragsverandering die ouderen aanspreken en haalbaar zijn in de praktijk.

Infographic Ouderen motiveren voor valpreventie 
Op basis van onderzoek onderscheiden we 3 profielen. Per profiel geven we tips hoe je ouderen het beste kunt motiveren.

Fase 1 en 2:
Wervingstips valpreventiecursus
Deze tips helpen je om ouderen te bereiken en ze te verleiden om deel te nemen aan een valpreventief beweegprogramma (en dit vol te houden).

Fase 2:
Colleges Motivational Interviewing
In college 1 en college 2 vertelt Stijn van Merendonk van de Academie voor Motivatie & gedragsverandering over theorie en gebruik van Motivational Interviewing.