Organisatie

De implementatie van het transmurale valpreventiezorgpad begint bij een initiator. Iemand die het zorgpad wil opzetten. Dit kan iedereen zijn; een zorgprofessional  die werkzaam is op de SEH, een professional uit de eerste lijn of een beleidsmedewerker. Om het zorgpad daadwerkelijk op te zetten is het aanstellen van een regievoerder / lokale coördinator essentieel. Een regievoerder creëert samenhang in de aanpak en verbindt partijen met elkaar. Daarnaast bewaakt de regievoerder de voortgang door tijdig knel- of verbeterpunten te signaleren en stuurt zo nodig bij. Dit kan dezelfde persoon zijn als de initiator maar dat hoeft niet.

Omdat een transmuraal valpreventiezorgpad een regionale samenwerking vraagt, adviseren wij samenwerking te zoeken met de organisatie die in de regio verantwoordelijk is voor de coördinatie van de ketenaanpak Valpreventie. Voorbeelden van dergelijke organisaties zijn bijvoorbeeld de ROAZ (Regionaal Overleg voor de Acute Zorgketen), het ROS (Regionale Ondersteuningsstructuur), de GGD of een huisartsengroep. Zij kunnen helpen bij o.a. het betrekken van stakeholders, afstemmen van de stappen uit het zorgpad, gegevensverzameling over valincidenten, kennisdeling en opleiding, en het faciliteren van samenwerking tussen bijvoorbeeld gemeente, welzijnsorganisatie en zorginstellingen.

Voor het succes van het zorgpad zijn kernteams essentieel. Het advies is om een klein en groot kernteam te vormen. Het kleine kernteam bestaat uit vertegenwoordigers van de SEH, het paramedisch netwerk, de huisartsenpraktijken en de lokale coördinator. Dit team is verantwoordelijk voor het ontwikkelen en implementeren van het zorgpad. Dankzij de korte communicatielijnen binnen het kleine kernteam kan snel en effectief worden gewerkt aan een betere afstemming van de transmurale processen.

Het kleine kernteam wordt ondersteund door een groot kernteam, dat als doel heeft de samenwerking en implementatie van het transmurale valpreventiezorgpad te faciliteren. Dit grote kernteam kan bestaan uit vertegenwoordigers van ROS/ROAZ, de gemeente, de GGD, medewerkers van het elektronisch patiëntendossier (EPD) van het ziekenhuis, zorgprofessionalorganisaties, ouderenorganisaties en andere relevante betrokkenen.

Voordat je van start kunt gaan is het belangrijk om inzicht te hebben in de uitgangssituatie in jouw regio. Hierbij zijn de volgende aspecten belangrijk:

Doelgroep

Het definiëren van de doelgroep op basis van inclusie en exclusie criteria vormt een belangrijke stap in de opzet van het zorgpad. De criteria kunnen worden aangepast aan lokale behoeften. We adviseren om de vragen van de Valrisicotest te integreren in de criteria, zodat alle ouderen met een hoog valrisico op de SEH in aanmerking kunnen komen voor deelname aan het zorgpad.

Bestaand zorglandschap

Voor een effectieve implementatie van het transmurale valpreventiezorgpad is aansluiting op het bestaande zorglandschap essentieel. Het zorglandschap kan namelijk variëren per regio en wordt beïnvloed door demografische factoren, sociaaleconomische omstandigheden en lokale beleidskeuzes. Daarom is het van belang om eerst het bestaande zorglandschap in kaart te brengen, bijvoorbeeld met behulp van een stakeholderanalyse (zie format). Welke stakeholders, denk aan zorginstellingen en -professionals, zijn actief en spelen een rol in het zorgpad? Welke netwerken zijn er al? Hoe zien bestaande werkwijzen en processen er uit? Ga ook na hoe de regionale of lokale ketenaanpak valpreventie is vormgegeven. Voor een vcoorbeeld van fysiotherapie- of huisartsnetwerken, zie pagina's 16 & 18 in de Blauwdruk.

Deskundigheid

Het is belangrijk om na te gaan welke deskundigheid er aanwezig is in de regio en welke nog nodig is. Denk aan vragen als: Weet SEH personeel hoe zij valrisico kunnen opsporen? Wie kunnen een valrisicobeoordeling (deels) uitvoeren? Zijn er voldoende professionals opgeleid voor het begeleiden van valpreventieve beweeginterventies? Als er kennishiaten zijn dan is het noodzakelijk om training aan te bieden. VeiligheidNL biedt diverse scholingen aan om deskundigheid rondom valpreventie te bevorderen. 

Vaak is er regionaal al veel deskundigheid aanwezig. Op de interactieve kaart vind je per gemeente en postcodegebied een overzicht van de professionals die gecertificeerd zijn om In Balans, Otago of Vallen Verleden Tijd te geven.

Als de uitgangssituatie bekend is, kan je beginnen met het opstellen van het transmurale valpreventiezorgpad waarbij met de betrokken stakeholders wordt vastgelegd:

• hoe je valrisico opspoort op de SEH
• wie vervolgens welke onderdelen van de valrisicobeoordeling uitvoert
• hoe je onderling doorverwijst
• hoe je zorgt voor een goede overgang van ouderen tussen de verschillende settingen en zorgverleners.

Zoek hierbij ook de samenwerking met de regionale of lokale ketenaanpak valpreventie. Voor een juiste doorgeleiding naar interventies en structureel sport- en beweegaanbod is het essentieel dat het zorgpad aansluit op de ketenaanpak valpreventie. VeiligheidNL en VNG ontwikkelden samen een handige afsprakenleidraad die je kunt gebruiken als uitgangspunt voor het maken van afspraken. 

Het creëren van draagvlak is essentieel voor de implementatie. Hiervoor kun je een aantal dingen doen:

• Gedeelde visie. Organiseer een bijeenkomst met stakeholders om partijen te enthousiasmeren en om bewustzijn en draagvlak te creëren. Formuleer een gedeelde visie dit maakt het makkelijker om de aanpak te realiseren.
• Houd het zorgpad actueel. Werk samen met bestaande netwerken, zoals fysiotherapie en huisartsen netwerken, om het zorgpad regelmatig onder de aandacht te brengen. Dit kan bijvoorbeeld door het te bespreken tijdens reguliere overleggen van het netwerk of door het op te nemen in de nieuwsbrief. 
• Benoem weerstanden en speel hierop in. Het opzetten en implementeren van een Valpreventie zorgpad kost tijd, moeite en vraagt verandering. Dit gaat dan ook vaak gepaard met weerstand. Het is belangrijk om vooraf goed na te denken over mogelijke weerstanden en motieven en hoe je deze kunt adresseren.
• Neem financiële belemmeringen weg. Maak duidelijke afspraken over hoe de diensten in het Valpreventie zorgpad worden gefinancierd en zorg dat iedereen hiervan op de hoogte is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de uitvoer en financiering van de valrisicobeoordeling.