Verkeersveiligheid
Fietsongevallen
Fietsen is in Nederland erg populair en gezond voor lichaam en geest. Een mooie gewoonte die zeker behouden moet blijven. Helaas heeft fietsen ook een keerzijde. In 2024 vonden 113.000 bezoeken aan de Spoedeisende Hulp (SEH) plaats in verband met letsel door een verkeersongeval. Twee derde van deze slachtoffers waren fietser (n=74.300).
De cijfers van 2024
Van de 74.300 fietsslachtoffers die een SEH bezocht hebben in 2024, zien we dat twee op de drie slachtoffers ernstig letsel had, namelijk 48.900 mensen. Dit is helaas geen incident. Het aantal fietsslachtoffers met ernstig letsel is in de afgelopen 10 jaar fors gestegen, namelijk met 21% in de periode 2015-2024. Bij 12.500 slachtoffers werd hersenletsel als primair letsel vastgesteld.
Zeventig procent van alle fietsslachtoffers had een eenzijdig ongeval. Dat betekent dat ze een ongeluk hadden waarbij er niet is gebotst met een andere verkeersdeelnemer of een obstakel. Ze liepen hun letsel op na bijvoorbeeld uitglijden, uitwijken, evenwichtsverlies of een spaakbeknelling.
Bekijk de cijfers van 2024
Bekijk de actuele cijfers en inzichten over over fietsslachtoffers en verkeersongevallen in de infographic.
Kwetsbare groepen
We zien een aantal groepen die extra kwetsbaar zijn op de fiets.
Kinderen 0-11 jaar
Jonge kinderen zijn een extra kwetsbare groep, zij zijn afhankelijk van het gedrag van hun ouders of begeleiders. Nemen die de goede voorzorgsmaatregelen? Geven die het goede voorbeeld? 0-11 jarigen vormden 11% van alle fietsslachtoffers in 2024. De jongere slachtoffers zaten vaak achter- of voorop de fiets; 21% van de 0-5 jarigen fietsten zelf toen het ongeval plaatsvond. Bij de kinderen van 6 t/m 11 jaar fietste 71% zelf. 10% van de 0-11 jarige slachtoffers had hersenletsel. Met een fietshelm had de ellende voor een deel voorkomen kunnen worden, lees meer over de feiten van de fietshelm.
Jongeren 12-17 jaar
Door eigen gedrag maar ook door de opkomst van de elektrische fiets behoren jongeren van 12-17 jaar tot een risicogroep fietsslachtoffers. De cijfers van 2024 zijn van deze leeftijdsgroep nog niet beschikbaar maar de verwachting is een stijgende trend. Momenteel onderzoeken we de trends rondom de elektrische fiets. Jongeren van 12-17 jaar vertegenwoordigen in 2023 13% van alle fietsslachtoffers (9.000). Het aantal SEH-bezoeken vanwege ernstig letsel onder 12-17 jarigen is in de periode 2014-2023 met 40 procent gestegen. Mogelijke oorzaken die hierbij een rol kunnen spelen zijn onervarenheid in het verkeer, het sneller afgeleid zijn en het vaker vertonen van risicogedrag door deze leeftijdsgroep. Factoren die we bij VeiligheidNL verder willen onderzoeken. Bekijk de LIS-cijfers van 2023.
55+ers
55-plussers vormden met 41% de grootste groep fietsslachtoffers in 2024. Onder oudere fietsslachtoffers is het aandeel met ernstig letsel relatief groot; driekwart had in 2024 ernstig letsel. Het aantal oudere slachtoffers met ernstig letsel is in de periode 2015-2024 met 24 procent gestegen. Van de fietsslachtoffers van 55+ in 2024 had 20% hersenletsel.
Feiten over de fietshelm
Een fietshelm vermindert de kans op ernstig hoofd- en hersenletsel met 60%. Lees alle feiten over de fietshelm en luister naar de BNRMobility poscast met Barry Madlener, Marcel Aries en Martijntje Bakker.
Dag van de fietshelm 16 april 2025
Door een helm te dragen, kun je veel ellende voorkomen. Onderzoek laat zien dat het dragen van een fietshelm de kans op ernstig hoofd- en hersenletsel met 60% en de kans op dodelijk hoofd- en hersenletsel met 71% vermindert. Maar dat is niet het enige, ook de kans op gezichtsfracturen is kleiner, lees er hier meer over. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zet in op het stimuleren van het vrijwillig gebruik van de fietshelm. Op 16 april is alweer de 4e Dag van de Fietshelm, lees meet over de campagne en Zet 'm op.
Oorzaken fietsongevallen
Verkeersongevallen zijn complex en ontstaan vaak door een samenloop van verschillende omstandigheden. Belangrijke oorzaken die fietsslachtoffers aangeven zijn het eigen gedrag (bijvoorbeeld niet goed opletten, of het maken van een stuurfout), de toestand van de weg en het gedrag van andere verkeersdeelnemers. Lees meer over de uiteenlopende oorzaken in ons onderzoek naar fietsongevallen en snor-/bromfietsongevallen in Nederland en het vervolgonderzoek fietsongevallen 2020-2021
Ontwikkelingen fietsers
Bij VeiligheidNL houden we ons niet alleen bezig met letselaantallen en oorzaken, maar monitoren we ook ontwikkelingen in het verkeer én werken we aan passende maatregelen en oplossingen. Voorbeelden van thema’s waar we ons mee bezig houden zijn de opkomst van de e-bikes en fatbikes, risicogedrag op de fiets en het gebruik van alcohol en drugs op de fiets. Lees hier de laatste publicatie 'Hoe laten we de kwetsbare fietser langer en veilig fietsen'.
4 ontwikkelingen die tot meer fietsongevallen leiden
De groeiende zorg en discussie in de maatschappij over de e-bike en fatbike is terecht. De afgelopen jaren is het aantal SEH-bezoeken voor letsel door een ongeval met een elektrische fiets sterk toegenomen. Eerst zagen we deze trend vooral onder 55-plussers, daarna ook onder jongeren (12-17 jaar). Bij de jongeren gaat deze groei vooralsnog door. De opkomst van de fatbike speelt daarbij mogelijk een rol.
Begin 2024 signaleerden we dat letsel als gevolg van een ongeval met een fatbike dezelfde trend volgde als de e-bikes. Om op korte termijn meer inzicht te krijgen in het aantal ongevallen met een fatbike en deze ook te kunnen vergelijken met de e-bike en andere fietsen, organiseerde en presenteerde VeiligheidNL eind 2024 de resultaten van de meetweek fietsongevallen. Bij de aanname dat deze week een gemiddelde week was, is de grove schatting dat er jaarlijks 5000 fatbikers op de SEH worden behandeld. In bijna de helft van de fatbike-ongevallen was het slachtoffer tussen de 12 en 15 jaar. Lees meer.
Tijdens de adolescentie ontwikkelt het beloningscentrum van het brein zich razendsnel. Maar het deel van het brein dat nodig is voor het reguleren van gedrag, ontwikkelt zich langzamer. Door deze disbalans zijn jongeren eerder geneigd om risico’s te nemen. Daarnaast zien we dat jonge fietsers vaker een ongeluk hebben doordat ze afgeleid waren. Bijvoorbeeld omdat ze met iemand aan het praten waren tijdens het ongeval, of omdat ze muziek luisterden. Lees meer over de risicogedragingen van jongeren en afleiding op de fiets
Oudere fietsers (55 jaar en ouder) waren in 2024 verantwoordelijk voor 41% van de SEH-bezoeken van fietsers, wat neer komt op 30.200 SEH-bezoeken. Hoewel fietsongevallen complex van aard zijn, lopen ouderen mogelijk meer risico doorzat zij vaker specifieke gezondheidsproblemen hebben en door algemene achteruitgang van hun motorische-, cognitieve- en sensorische functies. Met deze achteruitgang zijn oude fietsgewoontes niet altijd meer voldoende veilig.
Steeds meer ouderen zijn angstig om te fietsen, terwijl blijven fietsen juist goed is voor de gezondheid, sociale inclusie en zelfredzaamheid. Hoe zorgen we er met zijn allen voor dat fietsen toegankelijk blijft voor de oudere fietser? Veilige infrastructuur, beschermingsmiddelen (zoals fietshelm en fietsspiegels), training van veilig fietsgedrag en andere fietsactiviteiten, zoals het landelijk programma Doortrappen kunnen hierbij helpen.
Op de fiets stappen na een avond drinken en/of na drugsgebruik komt veel voor, maar is riskant. Het kan leiden tot schedel- en hersenletsel, breuken en wonden. Of erger, tot een fataal ongeval. Fietsen onder invloed is een onderbelicht probleem in het voorkomen van verkeersongevallen.
Hoe keren we de trend?
Wat kun je doen om inzicht te krijgen in de problematiek en letsel terug te dringen? Het team verkeer biedt verschillende mogelijkheden:
- Kwantitatief onderzoek
- Kwalitatieve verdieping
- Ontwikkeling interventie-aanpak
- Effectmeting
Heb je ook een (onderzoeks)vraag, zie je een kansen voor samenwerking of ben je benieuwd wat wij verder kunnen betekenen? Neem contact op met programmamanager Wietske Hoekstra of een van onze andere experts.
Samenwerken op dit onderwerp?
Ook interessant voor jou
Verkeersveiligheid
Jaarlijks worden zo'n 70.000 verkeersslachtoffers op de Spoedeisende Hulp behandeld met ernstig letsel. Vaak is eigen gedrag een belangrijke oorzaak. Het programma Verkeersveiligheid richt zich op het beschermen van de gezondheid van verkeersdeelnemers en op het stimuleren van veilig gedrag in het verkeer.
Meld je aan voor onze e-mail updates om op de hoogte te blijven.