Fietsers zijn kwetsbare verkeersdeelnemers. Het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL laat zien hoeveel fietsers in 2018 op de Spoedeisende Hulp zijn behandeld met ernstig letsel. Het LIS en LIS vervolgonderzoek bieden helder inzicht in de oorzaken en gevolgen van fietsongevallen.

In 2018 vonden naar schatting 66.800 SEH-bezoeken plaats als gevolg van ernstig letsel door een verkeersongeval. Dit aantal is de afgelopen 10 jaar significant met 18 procent gestegen (gecorrigeerd voor bevolkingsomvang). In 70 procent van de gevallen was er sprake van een fietsongeval (46.800 totaal). Het aantal fietsongevallen steeg zelfs met 31 procent.

Fietsslachtoffers zijn relatief vaak jongeren en ouderen. Van de SEH-slachtoffers was meer dan 40 procent 55 jaar of ouder. Ouderen lopen daarbij vaker ernstig letsel op dan jongeren. Onder jongeren zijn relatief veel mannelijke slachtoffers, onder ouderen relatief veel vrouwen. 

Twee derde (68%) van de fietsongevallen in 2018 was een enkelvoudig ongeval. De fietsers die tegen een voertuig of voetganger botsten, deden dit bijna net zo vaak tegen een fietser als tegen een auto (9 procent van alle fietsongevallen). Vrachtwagens waren bij slechts 0,2 procent van de fietsongevallen betrokken.

Het LIS vervolgonderzoek uit 2016 heeft aangetoond dat bijna de helft van de fietsslachtoffers het ongeval wijt aan eigen gedrag (niet goed opgelet, stuurfout, etc.). 36% gaf aan dat het gedrag van een andere verkeersdeelnemer het ongeval heeft veroorzaakt. In 34% van de ongevallen was de toestand van de weg de oorzaak (glad wegdek, losliggend materiaal, etc.).

In 11 procent van de ongevallen was praten met iemand tijdens het fietsen de oorzaak van het ongeval, zo liet het LIS vervolgonderzoek zien. Andere bezigheden die tot een ongeval leidden waren aandacht verliezen (4%) of het luisteren naar muziek (3%). Slechts ca. 1 procent van de slachtoffers gaf aan voor het ongeval gebruik gemaakt te hebben van een mobiele telefoon of smartphone. Bij jongeren onder de 25 jaar was dit iets hoger (ca. 2%)

Het LIS vervolgonderzoek geeft ook inzicht in ongevallen met elektrische fietsen. 83% van de fietsers die na een ongeval op een elektrische fiets op de SEH-afdeling belandden, was 55 jaar of ouder. Deze ongevallen waren significant vaker enkelvoudig dan ongevallen op een gewone fiets. Ook kregen elektrische fietsers vaker een ongeval buiten de bebouwde kom. Ongevallen op elektrische fietsen leveren gemiddeld ernstiger letsel op dan een ongeval op een gewone fiets, maar gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht verdwijnt dit effect. Op elektrische fietsen rijden veelal oudere fietsers, een groep die toch al (op elk fietstype) relatief ernstige letsels oploopt. Daarmee is de elektrische fiets gemiddeld genomen niet gevaarlijker dan een gewone fiets, maar ouderen fietsen wel vaker en verder met een elektrische fiets.