In 2021 zijn 110.000 verkeersslachtoffers behandeld op de Spoedeisende Hulp (SEH) afdeling, waarvan 66.600 met ernstig letsel. Een derde van de slachtoffers met ernstig letsel is een fietser van 55 jaar of ouder.

In het Strategisch Plan Verkeersveiligheid hebben de verschillende overheden zich geschaard achter een hoog ambitieniveau: nul verkeersslachtoffers in 2050. Maar zonder adequaat ingrijpen is de prognose dat het aantal verkeersslachtoffers in de komende jaren alleen maar toeneemt, resulterend in meer dan 75 duizend SEH-bezoeken van verkeersslachtoffers met ernstig letsel in 2050. VeiligheidNL roept dan ook op tot gezamenlijke actie om verkeersongevallen te voorkomen. Dit kan door betere monitoring van ongevalslocaties en oorzaken van ongevallen op regionaal niveau door het ontsluiten van SEH- en ambulancedata in aanvulling op bestaande bronnen. Ook het inzetten van effectieve interventies om gedrag te verbeteren is nodig.

Twee derde van de verkeersslachtoffers die in 2021 op de SEH-afdeling werden behandeld was een fietser. Binnen de groep fietsers vallen de meeste slachtoffers in de leeftijd van 55 jaar en ouder (44%) en van 12 tot en met 24 jaar (19%). Bij fietsers met ernstig letsel is in de periode 2012-2021 sprake van een stijgende trend (+29%). Deze stijgende trend wordt voornamelijk veroorzaakt door een stijging van het aantal enkelvoudige fietsongevallen (+26%). Onder fietsers van 55 jaar en ouder steeg het aantal enkelvoudige fietsongevallen zelfs met 42 procent.

In het vervolgonderzoek fietsongevallen 2021 zien we in de leeftijdsgroep van 12-17 jaar meer SEH-bezoeken als gevolg van een ongeval met een elektrische fiets ten opzichte van 2016 (22% versus 4%). Tevens laat ons onderzoek zien dat slachtoffers die op een elektrische fiets reden een verhoogd risico lopen op een letsel waarvoor een SEH-behandeling nodig was dan slachtoffers die op een gewone fiets reden. Martijntje Bakker, directeur/bestuurder VeiligheidNL zegt hierover het volgende: “Elektrische fietsen worden steeds normaler in het verkeer, voor jong en oud. Verdiepend onderzoek zal moeten uitwijzen hoeveel groter dat verhoogd risico is en moeten duiden welke oorzaken hier ten grondslag aan liggen.”

Van de bijna vijftigduizend fietsslachtoffers die in 2021 met ernstig letsel1 de SEH-afdeling bezochten, had ruim twee derde een fractuur en een op de vier hersenletsel. In een jaar tijd ruim elfduizend fietsslachtoffers met hersenletsel, waarvan ruim de helft 55 jaar of ouder was. Preventie is essentieel om het tij te keren.

Uit ditzelfde onderzoek blijkt dat het dragen van een fietshelm de kans op hersenletsel met een derde vermindert. Van de fietsslachtoffers op een gewone fiets droeg 3 procent een helm en op een elektrische fiets 2 procent.

De belangrijkste oorzaken van fietsongevallen zijn eigen gedrag (44%), ongeacht leeftijd, en de toestand van de weg (32%). Om de daling van het aantal fietsslachtoffers te realiseren zet VeiligheidNL in op

• Ontsluiten van SEH- en ambulancedata om beter zicht te krijgen op locaties en oorzaken van ongevallen;
• Ontwikkeling en inzet van effectieve verkeerseducatie;
• Onderzoeken hoe bestaande valpreventie activiteiten en programma's doorontwikkeld kunnen worden tot effectieve programma's voor oudere fietsers;
• Stimuleren van het dragen van een fietshelm bij kwetsbare verkeersdeelnemers.
• Tot slot benadrukt Martijntje Bakker; “Fietsen houdt jong en oud in beweging en draagt bij aan een gezond leven. Vooral blijven doen, maar neem geen onnodige risico's.”

*Enkelvoudig fietsongeval: zijn ongevallen met fietsers waarbij geen andere verkeersdeelnemer is betrokken.
Bron: LIS onderzoek 2021 en Vervolgonderzoek fietsongevallen 2021.