E-bike en fatbike zorgen voor relatief veel hersenletsel

In 2022 zagen we in onze LIS-rapportage een verviervoudiging in 5 jaar van jongeren (12 tot en met 17 jaar) die na een ongeval met een e-bike een Spoedeisende Hulp-afdeling bezochten. Eerder dit jaar signaleerden we een soortgelijke trend met de fatbike. Met meer dan 50 gemeenten, de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA), Artsen voor Veilig Fietsen (AvVF) en de Fietsersbond bood VeiligheidNL een petitie aan bij de Tweede Kamer. Dit heeft vanuit tal van Kamerfracties geleid tot Kamervragen aan minister Madlener van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W). Op dinsdag 24 september stemt de Kamer over een aantal ingediende moties voor maatregelen voor fatbikes

In de eerste helft van 2024 zijn bijna twee keer zoveel slachtoffers van een fatbikeongeval behandeld op een Spoedeisende Hulp-afdeling dan in heel 2023. In 2023 werden 75 ongevallen geregistreerd bij de 14 SEH's die deelnemen aan LIS en in het eerste half jaar van 2024 zijn dit er al 140. Van het aantal fatbike-ongevallen was bijna de helft van de slachtoffers 12 t/m 15 jaar oud (47%). Daarmee lijkt het aantal fatbike ongevallen een vergelijkbare trend te volgen als we eerder zagen met de elektrische fiets. Het aantal ongevallen op een elektrische fiets is bij jongeren in de leeftijd van 12 t/m 17 jaar de afgelopen 5 jaar gestegen met 319%.  

Het letsel van jonge slachtoffers op een fatbike is vaak ernstig. Zo heeft 24% van de slachtoffers in de leeftijd van 12 tot en met 15 jaar hersenletsel. Ook bij de e-bike slachtoffers van dezelfde leeftijd zien we meer hersenletsel (22%) dan bij ongevallen op een normale fiets (12%).  

Martijntje Bakker: ‘Het pleidooi om regels gelijk te trekken voor zowel de elektrische fiets als fatbike is om meerdere redenen zinvol. Niet alleen omdat ze lastig van elkaar te onderscheiden zijn, maar vooral ook omdat beide fietsen tot relatief veel hersenletsel leiden, wat ernstige en langdurige gevolgen kan hebben, zeker bij deze jonge doelgroep. Als je nu een uitzondering creëert voor de fatbike is het wachten op een nieuw type ‘fiets’ waarvoor weer nieuwe regels gecreëerd moeten worden. Handhaving wordt bovendien eenduidiger als je regels vaststelt voor elke fiets met trapondersteuning.’ 

In het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL staan o.a. verkeersslachtoffers geregistreerd die zijn behandeld op een Spoedeisende Hulp (SEH) afdeling van een selectie van ziekenhuizen in Nederland. Deze ziekenhuizen vormen een representatieve steekproef van ziekenhuizen in Nederland met een continu bezette SEH-afdeling. Om nog meer inzicht te krijgen wordt in de week van 30 september tot en met 6 oktober op 79 Spoedeisende Hulp-afdelingen in Nederland het aantal fatbike, overige e-bike en overige fietsongevallen bijgehouden en informatie verzameld over leeftijd, helmdracht en de ernst van het letsel. Dit is een samenwerking van de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA), de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie (NvT), de Artsen voor Veilig Fietsen (AvVF) en VeiligheidNL.