Veilig Productgebruik
Vuurwerkletsel feiten
Vuurwerk is prachtig om naar te kijken maar veroorzaakt jaarlijks veel letsel. In de politiek en maatschappij ontstaat steeds meer discussie over de keerzijde van vuurwerk. Waardoor wordt vuurwerkletsel veroorzaakt? VeiligheidNL zet de feiten nog even op een rij.
Ongevallen met vuurwerk inzichtelijk
Jaarlijks bezoeken zo'n 1200 mensen de Spoedeisende hulp of Huisartsenspoedpost na.v. een ongeval met vuurwerk. In de politiek en maatschappij ontstaat discussie over de keerzijde van vuurwerk. VeiligheidNL brengt al jaren de ontwikkeling van het aantal vuurwerkslachtoffers en de oorzaken van deze ongevallen in kaart. Ook kunnen we de invloed van beleid op de aantallen slachtoffers inzichtelijk maken. Hiervoor ontvangen we data van alle spoedeisende hulpen (SEH’s) en vrijwel alle huisartsenspoedposten (HAP’s), en worden we ondersteund door tal van (zorg)partners.
Een eventueel algeheel vuurwerkverbod is uiteindelijk een politieke keuze. Wat VeiligheidNL betreft is het echter wel van belang dat de discussie over het verbod in talkshows, media en de Tweede Kamer zuiver gevoerd wordt. Daarom zetten we de feiten nog even op een rij.
De feiten op een rij
Dat is niet het geval. De 1.162 SEH- en HAP-bezoekers werden allemaal behandeld voor letsel opgelopen door vuurwerk.* Al het letsel dat niet vuurwerk-gerelateerd was, waaronder alcohol en geweld komt daar nog eens bij.
Dit klopt niet. Onze meest recente rapportage bracht de verdeling in kaart naar type vuurwerk. Hiervan was 27 procent legaal, 37 procent illegaal en 34 procent onbekend.** Hoewel we het hoge percentage in de categorie ‘onbekend’ niet volledig kunnen uitsplitsen naar type vuurwerk, kunnen we op basis van een nieuwe, ongepubliceerde cijferanalyse nóg beter in kaart brengen wat de verdeling is tussen legaal en illegaal vuurwerk: 40 procent van de letsels kwam de afgelopen jaarwisseling door legaal vuurwerk. 50 door illegaal vuurwerk en over de laatste 10 procent is helaas te weinig bekend.
Cijfers zoals gerapporteerd door o.a. oogartsen en plastisch chirurgen wijken af van onze cijfers, omdat ze over specifiekere groepen letsels gaan. Bij de oogartsen uiteraard over (ernstig) oogletsel en bij plastisch chirurgen over relatief ernstig letsel zoals amputaties. Om die reden zien oogartsen relatief veel letsel door legaal siervuurwerk en plastisch chirurgen relatief veel letsel door illegaal vuurwerk.
Er zijn geen cijfers die dit onderbouwen. In ons jaarlijkse consumentenonderzoek over vuurwerkaankoop -en gebruik wordt de stelling “Als de volgende jaarwisseling een algeheel vuurwerkverbod geldt, dan ga ik illegaal vuurwerk kopen” voorgehouden. Het percentage respondenten dat aangeeft hiermee eens te zijn, ligt al jaren stabiel rond de negen procent. Dit komt overeen met het percentage vuurwerkafstekers dat nu – volgens datzelfde onderzoek – ook al illegaal vuurwerk afsteekt.
Dit is onjuist. Het is vanzelfsprekend geen heilige graal, maar wel hét meest effectieve middel om het gros van de vuurwerkletsels te voorkomen. Zo lag het aantal letsels in coronatijd fors lager. Tijdens de eerste coronajaarwisseling (2020-2021) was het aantal bijna drie keer zo laag als nu.*** Het afsteken van vuurwerk was toen ook verboden in omringende landen. Tijdens de tweede coronajaarwisseling (2021-2022) was vuurwerk wel verkrijgbaar in omliggende landen, maar lagen de slachtofferaantallen alsnog substantieel lager dan bij 'reguliere' jaarwisselingen. Het verstandigst zou dus zijn om een eventueel verbod op Europees niveau te regelen. Tot slot bevordert een algemeen verbod de eenduidigheid van handhaving.
*Bron: Vuurwerkongevallen jaarwisseling 2024-2025 | VeiligheidNL
**Percentages tellen niet op tot 100 procent in verband met afronding.
***Uiteraard waren er toentertijd ook andere maatregelen zoals een samenscholingsverbod van kracht. Het is echter niet aannemelijk dat dit het beeld compleet vertekend: ook na afschaffing van dit verbod in 2021-2022 lag het aantal slachtoffers aanzienlijk lager dan bij 'reguliere' jaarwisselingen.
Ook interessant voor jou
Meer over onderwerpen:
Veilig Productgebruik
Elke dag belanden er 600 mensen op de Spoedeisende Hulp door een ongeval met een consumentenproduct. Soms is het product onveilig, maar in veel gevallen is menselijk gedrag de oorzaak van letsel. Het thema Veilig productgebruik zet zich in om ernstig letsel als gevolg van het onjuist gebruiken van een product te voorkomen.